Skip to main content

ผ้ามัดหมี่

ผ้ามัดหมี่

ผ้ามัดหมี่  คือผ้าที่ทอจากด้ายหรือไหมที่ผูกมัดแล้วย้อมสีโดยการคิดผู้ให้เป็นลวดลาย แล้วย้อมจริงก่อนทอ ผ้ามัดหมี่มีทั้งทอด้วยฝ้ายและไหม  ปัจจุบันนอกจากจะนิยมทอด้วยเส้นใยฝ้ายและเส้นใยไหมซึ่งเป็นใยธรรมชาติแล้ว  ยังทอจากเส้นใยวิทยาศาสตร์  เช่น เส้นใยโทเรอีกด้วย ลักษณะเฉพาะของผ้ามัดหมี่ คือ รอยซึมของสีที่วิ่งไปตามบริเวณของลวดลายที่ถูกมัดและการเหลื่อมล้ำในตำแหน่งของเส้นด้ายเมื่อนำขึ้นกี่หรือในขณะที่ทอ  ซึ่งจะทำให้เกิดลักษณะลายที่คลาดเลื่อนต่าง จากผ้าทอชนิดอื่น ๆ  

 

ลักษณะเด่น

การใช้ความแม่นยำในการมัดย้อม และการขึ้นด้ายบนกี่ ตลอดจนการทอจะช่วยลดความคลาดเคลื่อนนี้ลง หรืออาจจะใช้ลักษณะเหลื่อมล้ำนี้เป็นส่วนหนึ่งของการออกแบบ  ซึ่งนับว่าเป็นเอกลักษณ์ของผ้ามัดหมี่  การออกแบบลวดลายผ้ามัดหมี่เป็นการสร้างสรรค์ลวดลายจากช่วงจังหวะ การมัดเส้นใยไหมหรือฝ้ายเป็นเปลาะ ๆ ด้วยเส้นเชือกแต่เดิมจะใช้เชือกกล้วยเพราะหาง่าย ทำได้เองจากกาบกล้วย  ปัจจุบันนิยมใช้เส้นเชือกฟางพลาสติกแทน  ลวดลายมัดหมี่จะคมชัด สวยงามหากมัดแน่นในแต่ละจุด  ถ้าไม่แน่นสีจะซึมเลอะ  ลวดลายมัดหมี่ที่มีการสืบทอดต่อกันมาแต่โบราณนั้น  ส่วนใหญ่ได้จากแรงบันดาลใจจากกธรรมชาติ ความเชื่อ และขนบธรรมเนียมประเพณี  อาทิ  ลายดอกแก้ว ลายต้นสน ลายโดมห้า ลายโดมเจ็ด ลายบายสี ลายกวาง ลายนกยูง ลายเต่า  และลายพญานาค